رهبر معظم انقلاب به مناسبت ولادت حضرت زینب (س) که به روز پرستار تسمیه شدهاست بیاناتی در یک سخنرانی تلویزیونی ایراد کردند. ایشان به دو مورد مهم جدیت در استخدام پرستارها و اجرای قانون تعرفهگذاری خدمات پرستاری به عنوان دو تکلیف برای مسئولان و دولتمردان اشاره کردند. قانون تعرفهگذاری خدمات پرستاری که مدتها قبل به تصویب رسید ولی مانند بسیاری دیگر از قوانین اجرایی نشد و مشکلات و بهانهتراشیهایی که برای استخدام پرستارها وجود دارد هنوز گریبانگیر جامعه پرستاری است.
سایت زنان بررسی می کند: برخی از گزارشها به گفته محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران اشاره دارند که در حال حاضر ۱۰۰ هزار پرستار بیکار هستند. در عین حال شریفی مقدم از فاصله ما با استانداردهای بینالمللی میگوید که حداقل سه پرستار به ازای هر هزار نفر است. وی گفت در حال حاضر این شاخص در ایران نصف حداقل استاندارد جهانی یعنی ۱.۶ پرستار به ازای هر هزار نفر است.
این آمار از زبان عباس عبادی، معاون پرستاری وزیر بهداشت به شکل دیگری بیان شده است. وی گفت نسبت پرستار به تخت در کشور ما حدود نه دهم درصد است اما استاندارد آن ۱.۸ درصد است یعنی هر پرستار در کشور به جای ۲ نفر کار میکند. وی افزود بسیاری از فارغ التحصیلان پرستاری بعد از گذراندن طرح شان و اخذ مدرک، خدمت پرستاری را به علل و دلایل گوناگون ترک میکنند.
عباس عبادی «علل و دلایل گوناگون» را تشریح نکرد اما در جایی دیگر شریفی مقدم به اختلاف ۱۰۰ برابری پرداختی پزشکان متخصص و پرستاران اشاره کرد و یکی از دلایل سرخورده شدن پرستاران ۸۹ روزه، و در نتیجه ترک کار آنها را همین بیعدالتی در پرداخت میداند. به گزارش میدان و به نقل از شریفی مقدم یک میلیون یورو از صندوق توسعه ملی برداشتند که وزیر بهداشت گفت تنها ۳۰ درصد آن به دستشان رسیده و بعد از شیوع ویروس کرونا تنها توانستند ۲ بار به پرستاران پاداش دهند که متوسط آن ۲۰۰ هزار تومان بوده است. دکتر بهرام عیناللهی به مناسبت روز پرستار، این «روز فرخنده» را به «مردم عزیزمان» تبریک گفت و در ضمن اشاره کرد که «نزدیک به ۱۵۰ پرستار شهید» داریم. این «شهدای سلامت» همان پرستارانی هستند که برای نجات جان سایر شهروندان مبتلا به کرونا و سوءمدیریتهایی که شاهد آن بودیم در این مسیر جان دادهاند.
اگر در زمان اوج بحران کرونا هشتگهای #روزهای_سیاه_کادر_درمانی و یا #کادر_درمان_را_دریابید را دنبال میکردید، میدیدید که چقدر جان انسان ارزان است و جان پرستاران ارزانتر. بعد مسئولان میپرسند چرا سالانه ۳ هزار نفر از کادر پزشکی و پرستاری از ایران مهاجرت میکنند!
روز جهانی پرستار هر سال در ۱۲ ماه مه و به مناسبت زادروز فلورانس نایتینگیل، پرستار انگلیسی و بنیانگذار پرستاری مدرن برگزار میشود اما در ایران این روز چون بسیاری دیگر از مناسبتهای جهانی بومیسازی شده و از شخصیت حضرت زینب استفاده شده که پرستار امام زمانش حضرت زینالعابدین علیه السلام و دیگر بیماران و مصیبتزدگان اهل بیت (ع) بود. اگر فیالواقع پرستاران زینبهای زمان ما هستند پس چرا اینگونه با آنها رفتار میشود؟
شورای مدیران گروههای پزشکی ایران حدود شش ماه پیش اعلام کرده بود از ۲۲۸۶ نفر کادر سلامت درگیر با کرونا ۱۹۳۹ نفر به کرونا مبتلا، ۲۲۵ نفر بستری و ۱۲۹ نفر فوت کردهاند. این پرستاران در چنین شرایطی جان بر کف عمل کردهاند و مزدشان چند پیام دلنشین شده که آنها فرشتههای آسمانند ولی کسی به فکر حقوق و مزایای آنها نیست. بسیاری از رسانهها از کمبود لباس و دیگر تجهیزات حفاظتی برای کادر بهداشتی انتقاد کردهاند. بسیاری از کارشناسان عدم اعلام رسمی شیوع کرونا و عدم اطلاعرسانی به موقع را عامل قربانی شدن بسیاری از پرستاران و پزشکان میدانند. آیا این چیزی جز سوءمدیریت و فساد است؟
حدود ۸۵ درصد از ۲۰۰ هزار پرستاری که در کشور مشغول فعالیت هستند را زنان تشکیل میدهند. ۱۳۵ هزار نفر در وزارت بهداشت و مابقی در مراکز درمانی ناجا، تأمین اجتماعی،بانکها و شرکتهای خصوصی فعالیت میکنند. با وجود اینکه به گفته منابع دولتی سالانه حدود ۱۲ هزار پرستار از دانشگاههای مختلف کشور فارغالتحصیل میشوند در بسیاری از سالها از جمله بین سالهای ۹۵ تا ۹۸ میزان استخدام پرستاران صفر بوده. حتی در موارد استخدامی هم بسیاری از آنها جذب کادر اداری شدهاند نه کادر پرستاری.
امنیت شغلی پرستاران نیز حتی پس از جذب آنها تضمین نمیشود. استخدام کامل،قراردادی و شرکتی، هر کدام چالشهای خود را دارند. در مورد استخدام شرکتی هیچ پرستاری نیست که بدون ترس از تعدیل به سر کار برود. این پرستاران نامههای گلایهامیز به مراجع نظام از جمله دفتر ریاست جمهوری هم ارسال کردهاند اما هیچ اقدام قاطعی در مورد وضعیت بحرانی آنها که در خط مقدم بحران کرونا هستند صورت نگرفت.
اگر این موضوع مصداق تعارض منافع و نامناسب بودن مدیریت منابع نیست پس چیست؟ شریفی مقدم در مناسبت دیگری در خصوص علت مهاجرات پرستاران گفت: در ایام کرونا سختیهای کشورهای مقصد برای جذب پرستار بهشدت کاهش یافته و درمقابل حقوق پرستاران را افزایش دادهاند، ولی در کشور ما که ضریب پرستار ۱.۵ درصد است، نهتنها پرستاری جذب نمیشود، بلکه سختی کار نیز افزایش پیدا کرده است. وی افزود: امروزه پرستار در کشورهای اروپایی حقوق چهار تا پنج هزار دلاری دریافت میکند و حتی روزانه ۲۰۰ دلار به پرستارانی که از بیماران کرونایی مراقبت میکنند، پرداخت میشود، یعنی یک روز کار در بیمارستانهای اروپایی مصادف با یکماه حقوق پرستار ایرانی است و مسلما در چنین شرایطی شاهد افزایش مهاجرتها هستیم.
گفتیم که بر اساس آمارها چیزی حدود ۸۵ درصد پرستاران کشور را زنان تشکیل میدهند. همین زنان در معرض بسیاری دیگر از چالشهایی هستند که پیشتر در سایت زنان به آن اشاره شده است. زنان قربانیان اول کرونا و تحریم هستند. زنان معلم آسیبپذیرترند و مقالات دیگر را در این زمینه بخوانید. اگر دولتمردان به دنبال هویتسازی برای زنان و پرستاران هستند و در این راه به دامان حضرت فاطمه زهرا (س) به مناسبت روز مادر و حضرت زینب (س) به مناسبت روز پرستار چنگ زدهاند بهتر است با مشاهده واقعیتهای جامعه از گفتار درمانی به مطالبات این قشر به طور جدی و فوری رسیدگی نمایند.